Trakea -TRACHEA
Trakea (TRACHEA) është Organ gypor. Nga pjesa e poshtme e Laringut e deri ne nivel te unazes se IV torakale. E vendosur perpara ezofagut, pas harkut te Aortes dhe brenda arterieve carotide. Perfundon me “udhekryq”- bifurkacion, ndahet ne dy ane dhe vazhdon me bronket kryesore. Ndertohet prej Kercave me forme gjysmerrethi dhe nje cipe lidhore.
Trakea është pjesa e mbrendshme e mbuluar me Mukoze. Mukoza ka Qeliza me fije (cilie) qe mundesojne nxjerrjen e sekretit (kelbazes) nga Rruget e Frymemarrjes. Shume e ndieshme ne ngacmime dhe reagon me provokimin e refleksit te kolles.
Bronket -BRONCHI
Organe gypore, qifte, shtrihen ne te dy anet e Mushkerive. Fillojne nga Bifurkacioni trahes. Degezohen nga Bronket kryesore e deri te Alveolat. Bronket kryesore ndodhen jashte Mushkerive, ndersa Deget tjera jane brenda Mushkerive.
Bronku kryesor i djathte eshte me i pjerret se sa Bronku kryesor i majte. Bronket jane te mveshura me Mukoze te holle e te ndieshme, si dhe jane te pasura me qeliza me cilie (fije). Sekreti bronkial eshte Produkt i Gjendrrave bronkiale dhe krijohet me qellim te lagies se Rrugeve te Frymemarrjes.
Bronket kane Fije muskulore, te cilat i ngushtojne ato dhe keto fije reagojne ne barna te ndryshme, pluhur, substanca alergjike, etj. Pjesa perfundimtare e Bronkeve quhet Alveole dhe eshte pjesa me e rendesishme, sepse ketu kryhet Procesi i Frymemarrjes.
MUSHKËRITË
Mushkëritë (lat. Pulmo, -onis m.) janë Organe të frymëmarrjes. Në Trupin e Njeriut janë dy Mushkëri: e djathta dhe e majta. Në anën e majtë ndahen në dy lobe dhe në anën e djathtë në tre lobe. Mushkëritë nuk përmbajnë Muskuj. Ajri lëvizet prej Muskujve ndërmjet Brinjëve dhe Muskulit të Diafragmës. Mushkëritë janë të mbështjellura me mbështjellës shumë të hollë e cila quhet Pleura (shiko Tesktin e lartëshenuar).
Pulmonaret ndahen në 9/10 segmente. Në Mushkërine e djathtë gjenden 10 Segmente. Në Krahun e majtë mungon Segmenti i 7-të, kështu që me këtë Zemrës i jep një vend. Maja e sipërme e Mushkërisë diku rreth 3-4 cm është larg nga Klavikula, kurse poshtë Mushkërive shtrihet Diafragma.
Mushkëritë kufizohen:
1. Nga ana e Stomakut me Brinjën e 6
2. Anash me Brinjën e 8 dhe
3. Nga Shpina me Brinjën e 10.
Mushkëria e majtë në përgjithësi është më i vogël, ngase në afërsi të saj gjendej e vendosur Zemra. Volumi i Mushkërive tek Njeriu përmban diku rreth 5 deri 6 litra. Bronket që e bëjnë përcjelljen e Ajrit përfundojnë në qese të vockla, që quhen Alveole ose Qeset e Mushkërive. Këtu ndodhet pra Shkëmbimi i Gazrave. Sistemi i tërësishëm i Frymëmarrjes ndryshe quhet edhe Sistemi bronkial.
Hilusi mushkeror gjendet ne Faqen mediastinale te Mushkerive, pjese ku hyjne Bronket dhe ku hyjne e dalin Enet e Gjakut. Nga pas hyn Bronku, perpara Arteria, poshte dalin Venat. Perreth Hilusit gjenden Gjendrrat hillare
Perikardi -PERICARDIUM
Perikardi është Cipe mbeshtjellese e Zemres, që përbehet nga dy Fleteza:
1. Perikardi visceral dhe
2. Perikardi parietal.
Ne mes tyre eshte Hapesira perikardiale e mbushur me nje sasi te vogel Lengu. Grumbullimi i sasive te medha te Lengut (apo Gjakut) ne kete qeske shkakton Tamponaden e Zemres.
Zemra -HEART është Organ muskulor i vendosur ne Kafazin e Krahrorit. Anatomikisht lokalizohet ne pjesen e poshtme te Mediastinumit te perparem. Ka forme konike dhe madhesine e Grushtit te nje te rrituri. Luan rolin e Pompes ne Organizem te Njeriut.
Zemra (Heart) perbehet prej kater zgavrave:
1. Dy parabarkushe (Atriume)
2. Dy barkushe (Ventrikuj)
Septumi -Septum
Mes Atriumeve dhe Ventrikujve ndodhet Muri i cili quhet Septum. Muri qe ndane Atriumet quhet Septum interatrial, ndersa ai qe ndane Ventrikujt quhet Septum interventrikular.
Ne mes Atriumeve dhe Ventrikujve gjendet Muri ndares qe quhet Septum atrioventrikular dhe ne mes te ketij Septumi ndodhen Valvulat (valves).
Valvulat - Valves
Valvulat jane Fleteza, te cilat e mbyllin dhe hapin kete ndarese. Valvula atrioventrikulare e djathte i ka tri Fleteza, derisa Valvula atrioventrikulare e majte i ka dy Fleteza. Kjo Valvule quhet edhe Valvule mitrale. Ne skajet e ketyre Valvulave kapen Muskuj te imte te quajtur Muskujt papillar (papillary muscles) dhe sherbejne per Hapjen e tyre.
Edhe ne Aorte dhe Arterien mushkerore ka Aalvula.
Arteriet koronare (coronary arteries) jane Deget e para te Aortes. Dy jane kryesore dhe pastaj degezohen ne Dege me te imta:
1. Arteria e majte koronare (left coronary artery)
2. Arteria e djathte koronare (right coronary artery)
Furnizojne me Gjak Muret e Zemres. Mbyllja e ndonjeres prej tyre shkakton Infarkt ne zemër.
Mediastinumi -MEDIASTINUM
Mediastinumi është pjesa e mesme e Kafazit te Krahrorit, ne mes te dy Pleurave. Ndahet ne:
1. Mediastinumin e perparem
2. Mediastinumin e pasem.
Zemra dhe Harku i Aortes ndodhen ne Mediastinumin e perparem. Trakea, Ezofagu dhe Enet e Gjakut ndodhen ne Mediastinumin e pasem.
KURRIZI - KOLONA VERTEBRORE (Columna vertebralis)
Cdo Rruzë (me përjashtim te Rruzave të Qafës) përmban një Trup virbetror (kurrizor) cilindrik, ne Formë të Unazës, ku përmes Hapësirave të Kurrizit një Urë virbetrore Kurrizore përmbyllet; vazhdon ne një Zgjatim gjembash te pabashkuara, dy Zgjatime tërthore anash dhe katër Sipërfaqe Nyjë për ti lidhur me Zgjatimin e Nyjeve të Boshtit kurrizor. Nëpërmes dy Trupave kurrizor shtrihet mesatarisht një Kërce artistik, që përmban Hapësirat e Kurrizit -Diskun ndërruazor.
Kurrizi përbëhet nga:
1. Rruza gjeratore të Qafës (Halswirbel) janë 7 -Rruza të lira.
2. Rruza te Gjoksit (Brustwirbelsäule) janë: 12 Rruza të lira, secila me një Rrip të bashkuar eshtë e lidhur.
3. Rruza te Belit (Lendenwirbelsäule) janë: 5 Rruza të lira.
4. Rruza tërthore (parafund) janë: 5 Rruza të shkrira të formuara.
5. Kërbishti (ne fund) janë: 3-4 Rruza të shkrira te formuara.
Përmban gjithsejt 32-33 Rruza kurrizore.
* Zakonisht Boshti kurrizor pëson ndryshime dhe Lëndime -Dhembje me rastin e Lëvizjeve jo të duhura, Bartjes së ndonjë Peshe të rëndë, Kilogramëve të tepërt, Pozitës së Trupit në vendin e Punës, joaktivitetet e mjaftueshme të Njeriut etj.
Falenderimet i takojnë vetëm Allahut xh.sh. Krijuesit të Gjithësisë!
Përgatiti: Bukurmals
